بسم الله الرّحمن الرّحیم
«وَلَكُمْ فِى الْقِصَاصِ حَيَاةٌ يَأُوْلِى الْأَلْبَبِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ.»
و قصاص، براى شما مایۀ حیات و امنیت است، اى صاحبان خرد! شاید پرهیزکارى پیشه کنید.
سورۀ بقره - آیۀ179
نکاتی اجمالی در مورد آیه:
گویا آیه در مقام پاسخ به یك سرى ایرادهایى است كه به حكم قصاص، به خصوص از سوى "روشنفكر نمایان" مطرح مىشود. قرآن مىفرماید: حكم قصاص براى جامعه انسانى تأمین كننده حیات و زندگى است. قصاص یك برخورد و انتقام شخصى نیست، بلكه تأمین كننده امنیّت اجتماعى است. در جامعهاى كه متجاوز قصاص نشود، عدالت و امنیّت از بین مىرود و آن جامعه گویا حیاتى ندارد و مرده است. چنانكه در پزشكى و كشاورزى و دامدارى، لازمه حیات و سلامت انسان، گیاه و حیوان، از بین بردن میكروبها و آفات است. در برخی از موارد، پزشک تجویز می کند که برای عدم سرایت بیماری به تمام بدن، باید پای مریض قطع شود.
اگر به بهانه این كه قاتل، هیجان روانى پیدا كرده، بگوییم او رها شود، هیچ ضمانتى نیست كه در دیگر جنایتها این بهانه مطرح نشود؛ زیرا تمام جنایتكاران در حال سلامت و آرامش روحى و فكرى دست به جنایت نمىزنند. با این حساب تمام خلافكاران باید آزاد باشند و جامعه سالم نیز تبدیل به جنگل شود كه هركس بر اثر هیجان و دگرگونىهاى روحى و روانى، هركارى را بتواند انجام دهد. گمان نشود كه دنیاى امروز، دنیاى عاطفه و نوع دوستى است و قانون قصاص، قانونى خشن و ناسازگار با فرهنگ حقوق بشر دنیاست. اسلام در كنار حكم قصاص، اجازه عفو و اخذ خون بها داده تا به مصلحت اقدام شود.
توجیهاتى از قبیل این كه از مجرمان و قاتلان در زندان با كار اجبارى به نفع پیشرفت اقتصادى بهرهگیرى مىكنیم، قابل قبول نیست. چون این برنامهها، تضمین كننده امنیّت عمومى نیستند. اصل، مقام انسانیّت و جامعه عدالت پرور است، نه دنیاى پرخطر همراه با تولید بیشتر، آن هم به دست جنایتكاران و قاتلان.
از آنجا كه قانون قصاص، ضامن عدالت و امنیّت و رمز حیات جامعه است، در پایان آیه مىفرماید: «لعلّكم تتقون» یعنى اجراى این قانون، موجب خوددارى از بروز قتلهاى دیگر است.
بیان این نکته نیز ضروری است که قانون قصاص را در تمدن باستانی نیز وجود داشته است و تا زمان حاضر در بیشتر کشورها اجرا می شود.
حیات، دارای انواعی است:
حیات طبیعى. مثل زنده شدن زمین در بهار و بعد از باران. «یحیى الارض»
حیات معنوى. مثل دعوت پیامبر كه عامل زنده شدن مردم است. «دعاكم لما یحییكم»
حیات برزخى كه شهدا دارند. «لا تقولوا لمن یقتل فى سبیل اللّه اموات بل احیاء»
حیات اخروى كه براى همه است. «یمیتكم ثم یحییكم»
حیات اجتماعى در سایه امنیّت و عدالت. نظیر همین آیه «لكم فى القصاص حیاة»
پیام های آیه:
اجراى عدالت، تضمین كننده حیات جامعه است. «لكم فى القصاص حیاة»
حذف عنصر خطرناك، یك اصل عقلانى است. «یا اولى الالباب»
زود قضاوت نكنید. ممكن است در برخورد سطحى، قصاص را خوب ندانید ولى با خرد واندیشه درمى یابید كه قصاص رمز حیات است. «یا اولىالالباب»
تقوا و دورى از گناه، فلسفه احكام دین است. چه احكام عبادى و چه قضایى. «لعلّك..تَتّقون»
قصاص، سبب بازدارى مردم از تكرار قتل است. «لعلكم تتقون»
مسجدجامع شهر ورزنه
شهرستان اصفهان
اجرای برنامه در فروردین1393
یکی از برجسته ترین بناهای تاریخی شهر ورزنه، مسجد جامع است. این مسجد، در مرکز شهر و در مقابل کاروانسرا واقع شده است. از خصوصیات جالب توجه این مسجد، می توان به منارۀ منحصر به فرد آن اشاره کرد. مناره ای با قد و قامت کوتاه، بر خلاف سایر مناره ها که معمولاً کشیده می باشند. ورزنه، یکی از شرقی ترین شهرهای شهرستان اصفهان می باشد که در مجاور تالاب گاوخونی قرار دارد.
لطفاً برای مشاهدۀ سایر سفرنامه های من در شهرستان اصفهان، اینجا را کلیک کنید.
و اما در پایان...
امیر مؤمنان(علیه السّلام) فرمود: به پذیرفته شدن عمل، بیش از خود عمل عنایت کنید.
فرازی از دعای جوشَن کبیر که خداوند را معرّفی و توصیف می نماید: (کتاب مفاتیحُ الجِنان)
...یا باقِیاً لا یَفنَی: ای خدایی که جاویدان هستی و فانی نخواهی شد.
...یا عالِماً لا یَجهَل: ای خدایی که هیچ جهلی در علم و آگاهی تو وجود ندارد.
فرازی از کتاب صَحیفه سجّادیّه که مناجات امام سجّاد(علیه السّلام) با خداوند می باشد:
«أنتَ الَّذی وَسِعَت کُلَّ شَیئٍ رَحمَةً وَ عِلماً، أنتَ الَّذی جَعَلتَ لِکُلِّ مَخلوقٍ فی نِعَمِکَ سَهماً، وَ أنتَ الَّذی عَفوُهُ أعلَی مِن عِقابِهِ، وَ أنتَ الَّذی تَسعَی رَحمَتُهُ أمامَ غَضَبِهِ، وَ أنتَ الَّذی عَطائُهُ أکثَرُ مِن مَنعِهِ، وَ أنتَ الَّذی إتَّسَعَ الخَلائِقُ کُلُّهُم فی رَحمَتِهِ.»
ای خدا؛ این تو هستی که علم و رحمتت، همه چیز را فرا گرفته است؛ هر آفریده ای، در استفاده بردن از نعمت هایت سهمی دارد؛ این تو هستی که عفو و بخششت از عقابت برتر است؛ این تو هستی که رحمت و بخششت از غضبت جلوتر است؛ این تو هستی که عطاکردنت از عطا نکردنت، بیشتر است؛ این رحمت تو هست که همۀ مخلوقات را در بَر می گیرد.