پیمایش دره سیستان

بسم الله الرّحمن الرّحیم

«...فَإنَّ رَبَّکَ غَفورٌ رَّحيمٌ.»

پروردگار تو، آمرزندۀ مهربان است.

سوره انعام - آیه145

 

 

پیمایش دره سیستان

شهرستان کلات و شهرستان مشهد - استان خراسان رضوی

زمان اجرای برنامه:   خرداد1402

این برنامه:   اکتشافی و ماجراجوبانه

درۀ سیستان که در بالادست روستای ایدلیک قرار دارد، یکی از بکرترین و زیبا ترین دره های رشته کوه هزار مسجد، به حساب می آید. روستای ایدلیک نیز، واقع در شهرستان کلات و در دامنۀ این رشته کوه، قرار دارد. دره سیستان، با طول 20کیلومتر، جاذبه های فراوانی برای دیدن دارد. دیواره های عظیم، جنگل ارس، و رودخانه پر آب، از جملۀ مناظر طبیعی این منطقه، به حساب می آید. علاوۀ بر این جلوه های زیبا، چندین دره فرعی، با آبشارهای فراوان، در دره سیستان، وجود دارد که صعود و فرود برخی از آن ها نیز، فنی می باشد. تفنگ دره، دره بایرام قلعه و دره شش آب و چندین دره دیگر، از جملۀ این دره ها به حساب می آیند.

ما در یک برنامۀ متفاوت و نادر و چالشی، تصمیم گرفتیم دره سیستان را به طور کامل، پیمایش کنیم؛ یعنی از دهانۀ شرقی آن، وارد و از دهانۀ غربی آن، خارج شویم.

در این برنامه 4روزه، قرار است ما ابتدا از روستای خرکت، خودمان را به دهانۀ شرقی دره سیستان برسانیم و پس از پیمایش کامل دره، از  سمت دهانۀ غربی آن، خارج شویم که در بالای دهانه غربی، دشتی به نام تخت سیستان وجود دارد. پس از رسیدن به تخت سیستان نیز، مجدداً از آن جا، به سمت روستای خرکت، راهی گردیم.

موقعیت "دره سیستان" بر روی نقشه

 

 

 

مسافت پیمایش شده در این برنامه، از زوایای مختلف

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

روز اول برنامه

در روز پنج شنبه با دو تن از دوستان، ابتدا از مشهد، عازم روستای خرکت شده و پس از پشت سرگذاشتن سد کارده و روستای مارشک، به این روستا، می رسیم. روستای خرکت، در محدودۀ شهرستان مشهد، قرار دارد. مسافت این روستا تا مشهد، 90کیلومتر می باشد.

 

ما ساعت 2ظهر، با مرتب کردن کوله ها، با استعانت از خدا، پیمایش برنامه را آغاز می کنیم.

 

مختصات روستای خرکت با ارتفاع 1900متر:

N  36.53.588          E  059.32.768

 

 

 

 

 

ابتدا وارد دره اصلی روستا می شویم که باغات پراکنده ای در آن دیده می شود.

 

از روستای خرکت تا دره سیستان، آبی وجود ندارد و هریک از افراد تیم، 3لیتر آب، حمل می کنند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

پس از یک ساعت پیمایش، به یک دو راهی می رسیم که سمت راست آن، درۀ پر پیچ و خمی به نام آشوق دره، قرار دارد. ما برای رسیدن به دهانۀ شرقی دره سیستان، ابتدا باید آشوق دره را به صورت کامل، پیمایش کنیم و پس از عبور از گردنه، به سمت دره سیستان، سرازیر شویم.

 

مختصات دوراهی آشوق دره با ارتفاع 2046متر:

N  36.54.831          E  059.32.441

 

در ساعت 3عصر، وارد آشوق دره می شویم.

 

مسافت پیمایش شده از روستا تا دوراهی آشوق دره:  2کیلومتر و 500متر

 

پیمایش آشوق دره، کار ساده ای نیست؛ چرا که در مسیر آن، چندین دیوارۀ بزرگ و کوچک، وجود دارد. گاهی برای رد کردن برخی از این دیواره ها که قابل صعود نیستند، مسافت زیادی را ارتفاع می گیریم و از سمتی دیگر، خودمان را به کف دره، می رسانیم. این بالا و پایین کردن ها با کوله های سنگین، پیمایش را بسی دشوار تر و البته، کند تر نیز می کند.

 

در صعود یکی از صخره ها، حتی از طناب هم، کمک می گیریم.

 

انبوهی از چای کوهی که در منطقه، دیده می شود.

 

 

 

زمان به سرعت در حال گذر است و ما  درحالی که تاریکی، به سراغ منطقه آمده است، همچنان در حال پیمایش آشوق دره هستیم.

 

 

 

نهایتاً در ساعت 7شب و پس از 4ساعت، پیمایش دره، برای زدن کمپ، در ارتفاع 2431متری، توقف می کنیم.

 

تصاویر آسمان شب، از محل کمپ در آشوق دره

 

مختصات مکان شب مانی در آشوق دره با ارتفاع 2431متر:

N  36.55.820          E  059.33.746

 

مجموع مسافت پیمایش شده در روز اول، 11کیلومتر، در مدت زمان 5ساعت

 

 

 

 

 

آغاز روز دوم برنامه

 

 

 

در ساعت 8صبح، پیمایش روز دوم برنامه را آغاز می کنیم.

 

 

 

 

 

 

 

چند نما از قله بایرام قلعه که یکی از بلد ترین قله های خط الرأس هزارمسجد می باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

رفته رفته، پیمایش آشوق دره، به پایان می رسد و ما به گردنه، نزدیک می شویم.

 

 

 

پس از یک ساعت پیمایش، به بالای گردنه می رسیم.

 

مختصات گردنه با ارتفاع 2641متر:

N  36.55.849          E  059.34.603

 

از این نقطه به بعد و با پشت سر گذاشتن گردنه، وارد شهرستان کلات می شویم. دره سیستان، به طور کامل، در شهرستان کلات، قرار دارد.

 

برای رسیدن به دهانۀ شرقی دره سیستان، ابتدا باید وارد یک دره کوچک شویم و پس از فرود آن، خودمان را به دره سیستان، برسانیم.

 

وارد این دره کوچک می شویم که مناظر گل های گون در آن، فوق العاده زیباست.

 

از این نقطه به بعد وارد شهرستان کلات می شویم.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

خیلی زود، پیمایش این دره به پایان می رسد و ما بعد از کلی کش و قوس و تلاش زیاد، در ساعت 10صبح، خودمان را به بالای دهانۀ شرقی دره سیستان می رسانیم.

 

مسافت پیمایش شده از محل کمپ تا دهانۀ دره سیستان، 6کیلومتر، در مدت زمان 2ساعت.

 

مختصات دهانۀ شرقی دره سیستان با ارتفاع 2454متر:

N  36.56.221          E  059.34.875

 

تماشای دره سیستان با آن دیواره های عریض و طویلش، از این بالا، به راستی وصف ناشدنی است و افراد تیم، خوشحال هستیم که تلاش هایمان در روز اول و دوم برنامه، به نتیجه می رسد و دره سیستان را از این نما، نظاره گر هستیم.

 

 

 

طبق برنامه، ما باید از دهانۀ شرقی دره، وارد شده و پس از رسیدن به دوآبی، از دهانۀ غربی آن، خارج گردیم.

 

درحالی که عقربه های ساعت، 10صبح را نشان می دهد، وارد دره سیستان می شویم.

 

دهانۀ شرقی دره، بسیار کم رفت و آمد تر از دهانۀ غربی آن می باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

چای کوهی موجود در دره سیستان

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ابتدای دره، خشک و بی آب است، اما رفته رفته و با کم کردن ارتفاع، آب دره، بیش تر می شود.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

درساعت11، یک ساعت جهت خوردن صبحانه، توقف می کنیم.

 

بعد از صرف صبحانه، پیمایش دره را ادامه می دهیم.

 

 

 

 

 

ماری عظیم الجثه در منطقه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

پس از 2ساعت پیمایش، در ساعت یک ظهر، به اولین دره فرعی داخل دره سیستان می رسیم که یک آبشار زیبا دارد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

پس از 30دقیقه استراحت در خنکای آبشار، پیمایش درۀ سیستان را ادامه می دهیم.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مار بزرگ دیگر در منطقه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

آبشاری دیگر در دره فرعی دیگر

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

پس از 3ساعت پیمایش، در ساعت 4عصر، به یک دره فرعی دیگر می رسیم که در ارتفاع 1590متری، قرار دارد. این دره چون در پایین دست قله بایرام قلعه قرار دارد، به دره بایرام قلعه، معروف است.

 

تصمیم می گیریم برای بازدید از این دره فرعی، وارد آن شویم و تا جایی که راه دهد، آن را پیمایش کنیم.

 

پیمایش دل انگیز دره بایرام قلعه، در یک طبیعت باصفا با یک رودخانۀ کوچک و پوشش گیاهی بهاری

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

پس از یک ساعت پیمایش دره بایرام قلعه، به یک آبشار زیبا و تماشایی می رسیم که البته دیگر صعود آن، غیر ممکن است و ما پس از استراحتی کوتاه، به سمت دره سیستان، باز می گردیم.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

در ساعت 5و 30دقیقه، پیمایش دره سیستان را مجدداً از پی می گیریم.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

در ساعت 6عصر و با کلی تأخیر، جهت استراحت و صرف ناهار، یک ساعتی توقف می کنیم.

 

 

 

 

 

در ساعت7عصر و درحالی که نور خورشید، از دره، رخت بربسته است، به سمت دوآبی، حرکت می کنیم.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

در ساعت 8شب، و درحالی که، پیمایش طولانی، با کوله کشی سنگین، در روز و دوم برنامه، حسابی توان ما را بریده است، در مکانی مناسب،در حوالی دوآبی، چادر می زنیم.

 

مختصات دوآبی دره سیستان با ارتفاع 1450متر:

N  36.59.294          E  059.30.014

 

مسافت پیمایش شده در روز دوم برنامه، 23کیلومتر در مدت زمان 9ساعت.

 

تصاویر آسمان شب، از حوالی دوآبی دره سیستان، در شب مانی دوم برنامه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

آغاز روز سوم برنامه

 

 

 

 

 

در ساعت 7صبح، پیمایش روز سوم برنامه را آغاز می کنیم. روزی که پیش بینی می شود، سنگین ترین پیمایش، در پیش روی ما خواهد بود. ارتفاع دوآبی، 1450متر و ارتفاع تخت سیستان که در بالای دهانۀ غربی دره، قرار دارد، 2410متر می باشد و این یعنی ما باید حدود 1000متر، با کوله سنگین، ارتفاع بگیریم تا به تخت سیستان، برسیم.

 

 

 

 

 

طبیعت زیبای دره سیستان در روز سوم برنامه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

در برخی از قسمت های مسیر، دره گره خورده و تنگ می شد و با پوشش گیاهی انبوه، پیمایش را دشوار می کند، اما به هر طریقی که شده، این قسمت را پشت سر می گذاریم.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

در ساعت 3عصر، جهت استراحت و نماز، استراحت می کنیم.

 

مجدداً پیمایش دره را از سر می گیریم.

 

از این جا به بعد، دیگر از رودخانه پر آب دره، خبری نیست. بافت دره هم از حالت صخره ای، به حالت خاکی در می آید.

 

دره نیز رفته رفته، بسیار باریک و تنگ می شود و در برخی از جاها، کوله ها گیر می کند. علاوه بر این، هرچه بالا تر می رویم، شیب دره، وحشتناک تر هم می شود؛ کف دره نیز حالت شنی وسست دارد و ما باید 3ساعت، این شرایط عذاب آور را تحمل کنیم.

 

 

 

 

 

 

 

بیش از 5گونه مار مختلف، در طبیعت وحشی دره سیستان، رؤیت شد.

 

 

 

بالأخره در ساعت 6عصر و با پیمایش این قسمت از دره، به یالی می رسیم که صعود آن، ما را به بالای دهانۀ غربی و تخت سیستان، می رساند.

 

طبیعت ناب هزارمسجدی در قسمت های بالایی دهانۀ غربی دره سیستان

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

در میانۀ مسیر، به یک چشمه سرسبز و باصفا به نام چشمه هراز، می رسیم و ساعتی جهت استراحت و ناهار، توقف می کنیم.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

اکنون، ساعت 7است و برای این که در مسیریابی به مشکل نخوریم، باید تا قبل از تاریک شدن هوا، خودمان را به تخت سیستان برسانیم.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

بالأخره پس از 30دقیقه پیمایش از محل چشمه و پس از پشت سرگذاشتن یک روز سخت و نفس گیر و درحالی که هوا به سمت گرگ و میش شدن است، به دشت زیبای تخت سیستان، می رسیم. دشتی که در بالادست دهانۀ غربی دره سیستان، قرار دارد. دشت سیستان، در محدوده شهرستان مشهد، به حساب می آید.

 

مختصات تخت سیستان با ارتفاع 2410متر:

N  36.57.903          E  059.28.180

 

نمایی از محلۀ جومون که در حاشیۀ تخت سیستان، قرار دارد.

 

بدون هیچ فوت وقتی از تخت سیستان، به سمت محلۀ کج دره حرکت می کنیم و در ساعت 8شب، و پس از 4کیلومتر پیمایش از تخت سیستان، به محلۀ کج دره می رسیم و با اجازۀ یکی از اهالی، در یکی از آلونک ها، چادر می زنیم.

 

مسافت طی شده در روز سوم برنامه، 16کیلومتر در مدت زمان 10ساعت

 

آغاز روز چهارم برنامه

 

مختصات محله کج دره با ارتفاع 2342متر:

N  36.56.805          E  059.30.262

 

امروز روز یک شنبه هست و ما سبک ترین قسمت برنامه را در پیش روی خواهیم داشت.

 

در ساعت 7صبح، با بستن چادر و مرتب کردن کوله ها، وارد دره غربی محلۀ کج دره می شویم که منتهی به روستای خرکت می گردد.

 

مسافت این دره، حدود 10کیلومتر می باشد.

 

 

 

درختچه های زرشکی که در منطقه، به وفور، دیده می شود.

 

 

 

 

 

شکوفه های زرد رنگ زرشک

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شقایق های بهاری در منطقه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مزارع پیرامون روستا

 

 

 

 

 

 

 

بالأخره بعد از تکاپو و تلاش 4روزه، روستای خرکت، خودش را به ما نشان می دهد و ما شادمان از این که این برنامه هم، به پایان خودش نزدیک می شود.

 

 

 

 

 

نهایتاً پس از 3ساعت پیمایش، در ساعت 10صبح، مجدداً پس از 4روز، به روستای خرکت می رسیم.

 

 

 

برنامه ای جذاب و ماجراجویانه که از لحاظ روحی، ما را در اوج نشاط و بهجت رساند و البته از لحاظ جسمی، طبیعتاً در اوج خستگی و کوفتگی، قرار داریم.

 

در پایان برنامه، خدا را شاکریم که این برنامۀ مُهَیّج و البته دشوار، بدون خطر، سپری گردید. از حضور دوستان هم سپاس که در این برنامه، با تمام توان، همراهی کردند.

 

مسافت پیمایش شده در کل برنامه 61کیلومتر، در مدت زمان 27ساعت

 

تصویر کروکی برنامه که قبل از اجرای برنامه، کشیده بودم.

و اما در پایان...

جرعه ای از دریا...

از سفارشات پیغمبر(ص) به امیرمؤمنان علی(ع):

«مراقب باش که دنیا را بر سرای آخرت، مقدم نداری، چرا که سرای دنیا، فانی و از بین رفتنی است و سرای آخرت، باقی و ماندگار است.»

فرازی از "دعای بعد از نماز جعفر طیار، در روز جمعه": (کتاب مفاتیحُ الجِنان)

«يا مَن أظهَرَ الْجَميلَ، وَ سَتَرَ الْقَبيحَ، وَ لَم يَهتِکِ السِّترَ، يا عَظيمَ الْعَفوِ، يا حَسَنَ التَّجاوُزِ، يا واسِعَ الْمَغفِرَةِ، يا باسِطَ الْيَدَينِ بِالرَّحمَةِ، يا صاحِبَ كُلِّ نَجوَىٰ، يا مُقيلَ الْعَثَراتِ، يا كَريمَ الصَّفحِ.»

ای خدایی که خصلت های زیبا را آشکار، و خصلت های زشت را می پوشانی و با آبروی بندگان، بازی نمی کنی. ای خدایی که عفوت، بزرگ است و به شیوۀ نیکویی، از بندگان، درمی گذری. ای خدایی که مغفرتت، وسیع، و رحمتت با دودست گشاده، به بندگان می رسد. ای خدایی که بر هر رازی، آگاه هستی. ای خدایی که از لغزش ها، می گذری و کریم وار، چشم پوشی می کنی.

فرازی از کتاب صَحیفۀ سجّادیّه که مناجات امام سجّاد(علیه السّلام) با خداوند می باشد:

«عادَتُکَ الْإِحسانُ إِلَى الْمُسيئينَ، وَ سُنَّتُکَ الْإِبقاءُ عَلَى الْمُعتَدينَ.»   دعای46 - شماره16

خدایا؛ عادت تو، احسان به بدکاران و راه و روشت، مهلت دادن به متجاوزان است.

 

 

لطفاً برای مشاهدۀ سایر سفرنامه های من در استان خراسان رضوی، اینجا را کلیک نمایید.

لطفاً برای مشاهدۀ سایر سفرنامه های من در ایران، اینجا را کلیک نمایید.

برای مشاهدۀ صفحه اصلی سایت، اینجا را کلیک نمایید.