بسم الله الرّحمن الرّحیم
«أَلَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ. وَوَضَعْنَا عَنكَ وِزْرَكَ. الَّذِى أَنقَضَ ظَهْرَكَ. وَرَفَعْنَا لَكَ ذِكْرَكَ. فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً. إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً. فَإِذَا فَرَغْتَ فَانصَبْ. وَإِلَى رَبِّكَ فَارْغَب.»
آیا به تو سعۀ صدر نداشتیم؟ باری که پشت تو را خم کرده بود از دوشت بر گرفتیم. آوازه ات را بلند ساختیم. پس حتماً با سختی، آسانی همراه است. حتماً با سختی، آسانی قرین است. پس زمانی که آسوده شدی، به کوشش بپرداز و به سوی پروردگار خویشتن متوجه شو.
سورۀ شرح
نکاتی اجمالی در مورد آیه:
روی سخن این سوره، شخص پیغمبر اکرم(ص) می باشد. این سوره با لحنی پر از عطوفت، خاطر شریف رسول اکرم(ص) را که گوئی از ناملایمات آزرده گشته بود را نوازش می دهد، گوشزد می کند که چگونه خدا بار سنگین وی را از دوشش برداشته و سختیش را مبدل به آسانی کرده است.
آن گاه به شیوۀ علوم تجربی از یک جریان واقع شده و مشهود، استنتاج کرده می گوید:
«پس با سختی، آسانی هست»؛ یعنی از این که در گذشته، باری بر دوش تو بود و ما آن را برداشتیم و نامت را بلند ساختیم و به تو بردباری و قدرت تحمل دادیم؛ چنین نتیجه بگیر: که حتماً با هر سختی، آسانی هست.
سپس برای تثبیت نتیجه و اطمینان دادن، به قطعی بودن آن تکرار می کند که آری:
«با سختی، آسانی هست».
نکتۀ جالب این است که خداوند بعد از نتیجه گرفتن این فرمول کلی، خط مشی آینده را نیز بر همین اساس تعیین می فرماید، می گوید:
«پس وقتی فراغت یافتی به کوشش پرداز».
یعنی چون آسانی، در شکم رنج و تعب قرار داده شده است، پس هروقت فراغت یافتی، خود را مجدّداً به زحمت بینداز و کوشش را از سر بگیر.
این خصوصیت، مربوط به موجودات زنده، بالأخص انسان است که سختی ها و گرفتاری ها، مقدمۀ کمال ها و پیشرفت ها است. ضربه ها، جمادات و اشیای بی جان را نابود می سازد و از قدرت آنان می کاهد، ولی موجودات زنده را تحریک می کند و نیرومند می سازد.
شاعر می گوید: بس زیادت ها که اندر نقص هاست
مصیبت ها و شدائد و گرفتاری ها، برای تکامل بشر ضرورت دارند. اگر محنت ها و رنج ها نباشد، بشر تباه می گردد. قرآن کریم در جای دیگر می فرماید:
"لَقَد خَلَقنَا الإنسانَ فِی کَبَد". «همانا انسان را در رنج و سختی، آفرینش داده ایم».
آدمی باید مشقت ها تحمل کند و سختی ها بکشد تا هستی لایق خود را بیابد. تضاد و کشمکش، شلاق تکامل است. سنگ طلا، چندان ارزشی ندارد، اما وقتی در کوره قرارش دهند و با حرارت سهمگین و چکش کاری، آن راتبدیل به شمش کنند، ارزشش چند برابر می شود. در این فشارها هست که اشیا، گوهر ناب و حقیقی خود را بدست می آورند.
پیمایش کویری روستای باقرآباد(داورزن) به روستای رضاآباد(شاهرود)
داورزن - سبزوار (خراسان رضوی) - شاهرود (استان سمنان)
اجرای برنامه در اسفند1395
این برنامه: اکتشافی و ماجراجویی - اکسپدیشن کویری
همیشه این حس را داشتم که در میان برنامه های متنوعی که اجرا کرده ام، جای یک برنامۀ پیمایشیِ کویری خالی است. بالأخره در اواسط اسفند1395، این فرصت به دست آمد که با همراه ترین دوستم، (عظیمی) دست به یک پیمایش کویری به یاد ماندنی بزنیم، که با تمام فشارها و سختی هایش، َبسی دل چسب بود. این برنامه که تجربۀ اولمان بود، بسیار با دغدغه و استرس برگزار شد، چرا که اگر در کویر راهت را گم کنی، هیچ شانسی برای ادامۀ حیات، نخواهی داشت. در این برنامه، ما مجهر به دستگاه جی پی اس بودیم که صد البته پیمایش مسافت های طولانی کویری، بدون وجود این دستگاه، امکان پذیر نمی باشد. به هرحال ما در این برنامه، فاصلۀ 40کیلومتری روستای باقرآباد، که از توابع داورزن است را تا روستای شناخته شده و گردشگری رضاآباد شاهرود، پیمایش کردیم. البته، این 40کیلومتر، از روی نقشۀ گوگل ارث حساب شده است؛ اما پیمایش واقعی ما، چیزی حدود 70کیلومتر می باشد که به سبب وجود موانعی هم چون، تپه های ماسه ای، کال ها و درختچه ها و دور زدن و عبور کردن از آن ها، مسیر را طولانی تر می شد. این پیمایش خاطره انگیز، تمامی پدیده های کویری را به همراه داشت. برای مثال می توان به وجود کفه نمکی، رود شور، کال کویری، درختچه های کویری و رمل های متنوع اشاره کرد که پیمایش ما را، یک پیمایش متنوع کرده بود. تصاویر زیبایی که از این برنامه، گرفته شده است، کاملاً گویای مناظر خیره کنندۀ موجود در این منطقه می باشد.
شرح گزارش را در ما بین تصاویر ارائه می دهم.
در حوالی عصر، با اتوبوس سبزوار، مشهد را به قصد این شهر، ترک می کنیم و از آن جا با یک تاکسی، راهی روستای باقرآباد می شویم. این روستا، از توابع شهرستان داورزن، که به تازگی از سبزوار جدا شده است، قرار دارد. ما که شب به روستا می رسیم، در صَدد پیدا کردن محل مناسب برای چادر زدن بودیم که به لطف مهمان نوازی اهالی روستا، به مسجد روستا هدایت شدیم و آن شب سرد را در گوشه ای از مسجد، سپری کردیم. و اما صبح پس از خواندن نماز و پیش از صرف صبحانه، کوله های ده کیلویی را روی شانه گذاشته و به دل کویر زدیم. شش بُطری آب معدنی یک ونیم لیتری، در هر کوله ای قرار داشت که کار پیمایش را خیلی سخت می کرد. اما رفته رفته و با مصرف شدن آن ها، بر این فشار کوله کشی، کاست.
به هر حال چون تجربۀ اول پیمایش کویری است، هیجان و استرس کمی داشتیم اما مصمم بودیم که با تمرکز هر چه تمام تر، این پیمایش را به سرانجام برسانیم.
منظرۀ طلوع آفتاب در حوالی روستای باقرآباد داورزن
همین طور که در تصویر پایین ملاحظه می کنید، ما در یک پیمایش کویری، از روستای باقرآباد داورزن حرکت کرده و پس از عبور کال شور سبزوار و کال صبری، به روستای رضاآباد شاهرود رسیدیم.
پس از یک ساعت پیمایش به کال نمک سبزور می رسیم. این اولین کالی هست که در این برنامه با آن مواجه می شویم. عبور از این کال گل آلود، کاری بَس دشوار است که باید از عرض آن عبور کرد.
تصاویر کال نمک سبزوار که با زحمت فراوان از عرض آن گذر کردیم.
بعد از یک ساعت پیمایش از کال نمک، به کال شور معروف سبزوار می رسیم. از این منطقه به بعد، ما وارد کویر دوشاخ سبزوار می شویم.
منطقه کویر دو شاخ یا کویر سبزوار، بین استان های سمنان و خراسان رضوی، کشیده شده است. این کویر در شرق پارک ملی تورا و در جنوب جادۀ مشهد-تهران، در غرب شهر سبزوار واقع شده است. کویر دوشاخ سبزوار، گستره‌ای شرقی غربی دارد و طول آن در حدود ۱۰۰ کیلومتر و عرض آن ۴۰ کیلومتر می باشد.
اکنون ساعت 9صبح است و ما برای استراحت و صرف صبحانه، توقف می کنیم.
آرام آرام و با دور شدن از کال شور، به رمل ها و ماسه بادی ها می رسیم و هرچه حرکت می کنیم، زیادتر و ارتفاعشان بلندتر می شود.
توده های زیبای شنی. این پدیده را تنها در کویرها می توان دید.
پس از سه ساعت پیمایش از کال شور، به منطقه ای می رسیم که فقط رمل است و بس. حتی دیگر اثری از خار و خاشاک نیست.
درخت تنهایی که این تنها بودنش، زیبا است.
این اولین رمل بلندی هست که ما در این برنامه با آن مواجه می شویم. دیدن این رمل ها و ماسه بادی های زیبا، خستگی را از ساق های ما می زدود؛ حتی خستگی را از شمای بیننده نیز می زداید.
گلۀ شتری که در منطقه دیده می شود.
پدیده های زیبای فرسایشی کویری
ساعت، دو بعد از ظهر است و ما بالأخره به کال صبری که تقریباً در میان مسیر قرار دارد، می رسیم. از زمانی که از روستای باقرآباد راه افتادیم، شش ساعت است که با کولۀ سنگین حرکت می کنیم و کال صبری، محل خوبی است برای صرف ناهار.
چند نمای متفاوت از کال صبری
پس از یک ساعت استراحت و صرف ناهار در کال صبری، مجدداً وارد مسیر می شویم. تا هنگام غروب، تنها دوساعت زمان داریم و ما می خواهیم به بهترین نحو، از این فرصت باقی مانده استفاده کنیم. هر چه امروز بیشتر پیمایش کنیم، کارمان در فردا ساده تر می شود.
درختچه های گز
دورنمای زیبای قلۀ 2950متری گر که در حوالی شهر داورزن قرار دارد. این یک طبیعت ناب ایران است. برف و کویر در یک قاب تصویر.
دیگر زمانی تا شب نداریم و خورشید خیلی سریع، کم سو و کم سوتر می شود.
رمل های بلندی که در منطقه وجود دارد؛ اما صد حیف که انرژی و توانی برای ملّق زدن و سُر خوردن بر روی آن نداریم.
در یک گودی و فرورفتگی، دور از بادهای سرد کویری، چادر را برپا می کنیم و من بی صبرانه در انتظار آسمان پر ستارۀ کویر هستم. تمام پیمایش کویر یک طرف و نگریستن به آسمان شب کویر، یک طرف.
در ابتدا، ماه خودش را نمایان می کند. ماهی که به صورت هلال نازک می باشد، اما آن قدر هوا صاف است که قسمت تیرۀ آن نیز در تصویر پیداست.
نمایی زیبا از هلال ماه که تمام آن پیدا است.
یک شب مانی کویری به یادماندنی
حرکت مُدَوّر ستاره ها در عکسی که با زمان طولانی گرفته شده است.
طلوع آفتاب در دل کویر دوشاخ سبزوار
محل کمپینگ کویری ما در کویر دوشاخ سبزوار
لطفاً برای دیدن قسمت دوم گزارش این برنامه، به ادامه مطلب مراجعه نمایید.
